Podatek minimalny – czym jest i kogo dotyczy

Podatek minimalny to nowe obciążenie wynikające z Polskiego Ładu, które zostało uregulowane w art. 24 ca ustawie o CIT. Nowa danina ma na celu zatrzymanie w Polsce części środków zarabianych przez zagraniczne przedsiębiorstwa. Intencją ustawodawcy była skuteczniejsza walka z międzynarodowymi korporacjami unikającymi opodatkowania w Polsce - w praktyce jednak nowy podatek uderzy w branżę handlową i polskie przedsiębiorstwa, które ponoszą straty.

Podatek minimalny dotyczy dwóch grup podmiotów:

• spółek będących podatnikami CIT i posiadających siedzibę lub zarząd w RP,
• podatkowych grup kapitałowych

Podatnicy zwolnieni z obowiązku zapłaty podatku minimalnego:

• w roku podatkowym, w którym rozpoczęli działalność, oraz w kolejno następujących po sobie dwóch latach podatkowych, następujących bezpośrednio po tym roku podatkowym (wyjątkiem są przekształcenia podmiotu);
• będących przedsiębiorstwami finansowymi (katalog podmiotów określony w art. 15c ust. 16 ustawy o CIT);
• jeżeli w roku podatkowym uzyskali przychody niższe o co najmniej 30% w stosunku do przychodów uzyskanych w poprzednim roku podatkowym;
• podmioty funkcjonujące w prostej strukturze organizacyjnej, bez powiązań mogących skutkować działaniami optymalizacyjnymi (np. w przypadku, gdy osoba fizyczna jest jedynym udziałowcem/ akcjonariuszem/ wspólnikiem spółki).

Podatek minimalny zapłacą podatnicy, którzy:

• ponieśli stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych albo
• osiągnęli udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych, w przychodach innych niż z zysków kapitałowych w wysokości nie większej niż 1%.

W przypadku, gdy zostały spełnione kryteria zobowiązujące do zapłaty podatku minimalnego, należy obliczyć wysokość podatku - jego wartość wynosi 10% podstawy opodatkowania, którą ustala się jako sumę czterech grup wartości:

• kwoty odpowiadającej 4% wartości przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych osiągniętych przez podatnika w roku podatkowym (tj. z działalności operacyjnej) oraz
• kosztów finansowania dłużnego poniesionego na rzecz podmiotów powiązanych - w wartości przekraczającej kwotę współczynnika, obliczonego jako 30% różnicy między przychodami jednostki (z wyłączeniem przychodów odsetkowych) a kosztami jednostki (z wyłączeniem kosztów amortyzacji i kosztów finansowania dłużnego)
• wartości odroczonego podatku dochodowego skutkującego zwiększeniem zysku brutto/zmniejszeniem straty netto (wynikającego z ujawnienia w rozliczeniach podatkowych niepodlegającej dotychczas amortyzacji wnip) oraz
• kosztów o wartości przekraczających o 3 mln zł kwotę wyliczoną wzorem, gdzie podstawą kwoty jest 5% różnicy przychodów (z wyłączeniem przychodów z odsetek) i kosztów (z wyłączeniem amortyzacji i kosztów odsetek).

Podstawową cechą podatku minimalnego jest możliwość odliczenia jego wysokości od podatku CIT w kolejnych latach, niezależnie czy podatek wynika z przychodów kapitałowych czy innych niż kapitałowych. Odliczenia dokonuje się w zeznaniu za kolejno następujące po sobie trzy lata podatkowe następujące po roku, w których podatnik wpłacił minimalny podatek dochodowy. Brak podatku za ten okres powoduje, że podatnik nie może go odliczyć. Nie ma także możliwości na uniknięcie zapłaty podatku minimalnego przy odgórnym założeniu, że w kolejnym roku wystąpi zysk - brak zapłaty podatku spowoduje bowiem naliczenie odsetek za zwłokę. Odliczenie zapłaconego podatku można zastosować w sytuacji, gdy przez kolejne trzy lata podatnik posiada dochód do 1% (i musi ponownie opłacać podatek minimalny), jak i w sytuacji, gdy dochód w tych latach przekracza 1% i podatek minimalny już nie występuje.