Nowe przepisy o zatrudnianiu cudzoziemców od 29 stycznia

29 stycznia 2022 r. weszły w życie przepisy w zakresie zatrudniania cudzoziemców. Ustawodawca wprowadził szereg zmian dotyczących zatrudniania obywateli innych krajów. Dotyczą one w szczególności doskonale znanym pracodawcom procedur takich jak zatrudnienie cudzoziemca na podstawie oświadczenia o powierzeniu pracy, zezwolenia na pracę czy też zezwolenia jednolitego (na pobyt i pracę).

Zmiany w zakresie oświadczenia o powierzeniu pracy przynoszą szereg korzyści dla pracodawcy. Od 29 stycznia możliwe jest zatrudnienie cudzoziemca na tej podstawie na okres aż 24 miesięcy. Zmiana ta jest znacząca, gdyż pozwoli pracodawcy na przeprowadzenie procedury zatrudnienia w sposób szybszy i prostszy, przy jednoczesnym zachowaniu długiego okresu powierzenia pracy (przed nowelizacją był to okres maksymalnie 180 dni). Niezmiennym pozostaje fakt, że zatrudnienie odbędzie się po złożeniu przez pracodawcę oświadczenia o powierzeniu pracy do właściwego ze względu na jego siedzibę powiatowego urzędu pracy. Zmiany w zakresie oświadczeń o powierzeniu pracy dotyczą również terminów zgłaszania podjęcia pracy przez cudzoziemca. Przed nowelizacją podjęcie pracy należało zgłosić najpóźniej w dniu podjęcia pracy (co nie stanowiło przystępnego rozwiązania dla pracodawcy) – obecnie ustawodawca wskazuje termin 7 dni od daty początkowej wskazanej przez pracodawcę w oświadczeniu wpisanego do ewidencji oświadczeń. Ważna kwestia w zakresie oświadczeń o powierzeniu pracy dotyczy również wysokości wynagrodzenia – według nowych przepisów podmiot powierzający pracę na podstawie oświadczenia musi zapewnić cudzoziemcowi wynagrodzenie w wysokości nie niższej niż otrzymują pracownicy na porównywalnym stanowisku i wykonujący pracę w porównywalnym zakresie obowiązków.

Zmianami objęte zostały także niektóre kwestie związane z zezwoleniami na pracę typu „A”, a dokładniej poszerzony został katalog zmian w warunkach wykonywania pracy przez cudzoziemca niewymagających uzyskania nowego zezwolenia na pracę:

• zmiana siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi;
• przejęcie zakładu pracy lub jego części przez innego pracodawcę;
• przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę;
• zastąpienie umowy cywilnoprawnej umową o pracę;
• zmiana nazwy stanowiska, na jakim cudzoziemiec wykonuje pracę, przy jednoczesnym zachowaniu zakresu jego obowiązków,
• zwiększenie wymiaru czasu pracy przy jednoczesnym proporcjonalnym zwiększeniu wynagrodzenia (z zachowaniem zakresu obowiązków)

Powyższe stanowi niewątpliwie udogodnienie dla pracodawcy, który często decyduje się na zwiększenie wymiaru czasu pracy pracownika zatrudnionego wcześniej na pół etatu.

W zakresie zezwoleń na pracę typu „A” poszerzone zostały obowiązki pracodawcy – ustawa zobowiązuje go dodatkowo do podwyższenia wynagrodzenia cudzoziemca proporcjonalnie do zwiększenia wymiaru czasu pracy cudzoziemca zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy lub liczby godzin, w których cudzoziemiec wykonuje pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej – łączy się to po części z zapisami o zmianach niewymagających zmiany zezwolenia.

W zakresie wydawania zezwoleń jednolitych – na pobyt czasowy i pracę zmiany dotyczą nie tylko pracodawcy, ale także cudzoziemca. Od 29 stycznia nie istnieje wymóg posiadania przez cudzoziemca stabilnego i regularnego dochodu na pokrycie kosztów utrzymania siebie i rodziny. Nie jest konieczne również posiadanie przez cudzoziemca zapewnionego miejsca zamieszkania na terytorium Polski.

Zasadnicza zmiana, o której muszą pamiętać pracodawcy przy zatrudnianiu cudzoziemca na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę to zmiana w określeniu wysokości wynagrodzenia - nie może być ono niższe niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę niezależnie od wymiaru czasu pracy i rodzaju stosunku prawnego stanowiącego podstawę wykonywania pracy przez cudzoziemca. Zaznaczyć należy, że do zezwoleń wydanych przed zmianą przepisów nie zmienią się zasady dotyczące wynagrodzenia – obowiązują warunki wskazane w wydanym zezwoleniu.

Tak jak w przypadku zezwoleń na pracę typu „A” dodano dwie dodatkowe okoliczności niewymagające zmiany zezwolenia. Są to:

• zmiana nazwy stanowiska, na jakim cudzoziemiec wykonuje pracę, przy jednoczesnym zachowaniu zakresu jego obowiązków,
• zwiększenie wymiaru czasu pracy, przy jednoczesnym proporcjonalnym zwiększeniu wynagrodzenia.

Co więcej, ustawodawca w zakresie zezwoleń jednolitych przewidział nowe terminy załatwiania spraw. Decyzję w sprawie udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy i pracę wydaje się w terminie 60 dni, jeżeli cudzoziemiec złożył wniosek osobiście lub po złożeniu wniosku nastąpiło jego osobiste stawiennictwo w urzędzie; cudzoziemiec złożył wniosek, który nie zawierał braków formalnych lub zostały one uzupełnione; cudzoziemiec wraz z wnioskiem złożył wszystkie dokumenty niezbędne do potwierdzenia danych zawartych we wniosku i okoliczności uzasadniających ubieganie się o udzielenie zezwolenia.

Na koniec warto wspomnieć o ważnej z punktu widzenia cudzoziemców oczekujących na decyzję o zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę, którzy wnioski o jego wydanie złożyli przed 1 stycznia 2021 r. Będzie miała zastosowanie wówczas procedura uproszczona, gdzie cudzoziemiec otrzyma decyzję pod warunkiem nie wystąpienia żadnej z poniższych przesłanek:

• nastąpił wpis danych cudzoziemca do wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium RP jest niepożądany
• dane cudzoziemca znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu
• pobytowi cudzoziemca na terytorium RP sprzeciwiają się względy obronności, bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego lub zobowiązania wynikające z postanowień obowiązujących ratyfikowanych umów międzynarodowych

Zezwolenie wydane w trybie uproszczonym (jak wyżej) zostanie wydane na okres dwóch lat licząc od dnia wydania decyzji.

Podsumowując, nowelizacja ustawy wprowadziła szereg nowych przepisów, co do których wciąż pojawiają się coraz nowsze interpretacje, dlatego ich stosowanie początkowo może budzić wiele wątpliwości i powodować niejasności.

Wydaje się, że z uwagi na wydłużony możliwy czas powierzenia pracy cudzoziemcowi na podstawie oświadczenia o powierzeniu pracy można liczyć na odciążenie Urzędów Wojewódzkich w zakresie wydawania pozostałych zezwoleń, co przełoży się na usprawnienie procedury ubiegania się o nie – do tej pory przysparzało to wiele niedogodności z uwagi na długi czas oczekiwania (nawet kilkuletni). Czy na zmianach skorzystają pracodawcy? Z całą pewnością zatrudnianie cudzoziemców według nowych przepisów stanie się bardziej dostępne i ujednolicone.